Co grozi pracodawcy za zatrudnianie na czarno bez umowy?

Praca na czarno to zjawisko dość powszechne i znane, ponieważ nieuczciwi pracodawcy od zawsze szukali możliwości na obejście prawa pracy – by nieleganie zmniejszyć koszty prowadzenia firmy i zatrudniania pracowników. Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że jest to bardzo korzystna opcja, jednak należy pamiętać, że za brak umowy grożą duże kary. Co grozi pracodawcy za zatrudnianie na czarno? Gdzie można zgłosić brak legalnego zatrudnienia? O tym dowiesz się z poniższego artykułu. 

Praca na czarno oznacza nielegalne zatrudnienie, zdefiniowane w ustawie z dn. 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Zatrudnienie pracownika „na czarno” oznacza, że pracodawca zatrudnia pracownika bez stosowania legalnych procedur i nieuregulowanych formalności związanych z zatrudnieniem. Jest to forma nielegalnego zatrudnienia, która omija przepisy dotyczące umów o pracę, ubezpieczeń społecznych, podatków i innych obowiązków pracodawcy wobec pracownika.

Jeśli jesteś pracodawcą, pamiętaj, że istnieją inne, legalne formy tańszego zatrudniania pracowników – dowiedz się, czym jest leasing pracowników z Ukrainy.

Najczęściej zatrudnianie pracowników na czarno wychodzi z inicjatywy pracodawcy. Jest tak, ponieważ przede wszystkim dla nich jest to opłacalna forma istnienia stosunku pracy. Omijają oni w ten sposób wiele różnych opłat związanych z zatrudnieniem oraz nie muszą opłacać składek na fundusz pracy czy podatek dochodowy pracownika.

Jeśli chodzi o pracowników, to decydują się oni pracować na czarno zazwyczaj przez brak szansy na znalezienie zatrudnienia i trudności finansowe. Dla wielu osób jest to również kwestia utrzymania pewnych świadczeń związanych z bezrobociem, które mogłyby zostać utracone, gdyby zdecydowano się na legalne zatrudnienie.

Praca na czarno bez umowy jest karalna. Wybierając taką ścieżkę, narażasz się na ryzyko otrzymania kary nałożonej przez różne organy, takie jak Państwowa Inspekcja Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) czy urząd skarbowy. Rodzaj kary i jej wysokość mogą być różne i zależą głównie od rodzaju popełnionego wykroczenia. W tej sytuacja najczęściej pracodawca ponosi konsekwencje finansowe, ale ostatecznie przewidziana jest nawet kara pozbawienia wolności do 3 lat.

Najczęściej wszelkie nieprawidłowości w zatrudnieniu wychodzą na jaw podczas kontroli z Państwowej Inspekcji Pracy. Następnie jej zadaniem jest powiadomienie urzędu kontroli skarbowej o naruszeniu przepisów prawa podatkowego. 

Naruszenie przepisów wiążę się z następującymi karami finansowymi:

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych opierając się na przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ma prawo do nałożenia grzywny w wysokości 5000 zł za nieopłacenie składek na ubezpieczenia społeczne, a nawet ograniczenie lub pozbawienie wolności do 2 lat w przypadku, gdy łamanie praw pracowniczych jest uznane za złośliwe czy uporczywe;
• urząd skarbowy może nałożyć grzywnę w wysokości 720 stawek dziennych lub 3 lat pozbawienia wolności w przypadku uznania pracodawcy winnego przestępstwa skarbowego.
• 2000 zł za niesporządzenie pisemnej umowy lub 5000 zł za powtórny brak umowy;
• 1000-5000 zł lub 3000-5000 zł za niezgłoszenie odpowiednich (lub nieprawdziwych) danych do właściwego naliczania składek na Fundusz Pracy;
• gdy inspektor pracy kieruje sprawę do sądu pracy, wysokość grzywny może wynieść od 1000 do nawet 30000 zł.

Tak jak pisaliśmy wyżej, przede wszystkim praca na czarno jest wykrywana podczas kontroli PIP. Kontrolerzy następnie przekazują sprawę do Urzędu Kontroli Skarbowej, którego zadaniem jest sprawdzenie, czy doszło do naruszenia przepisów.

Należy jednak wiedzieć, że pracę na czarno można zgłosić samodzielnie do Państwowej Inspekcji Pracy. Można to zrobić  pisemnie, telefonicznie, mailowo lub przez formularz e-skarga. Zgodnie z ustawą z dn. 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy. Ważne w tej kwestii jest to, że pracodawca nie dowie się, czy kontrola jest konsekwencją skargi i kto ja zgłosił.

Jeśli jednak działania inspektora pracy budzą Twoje obawy, na przykład gdy zamierzałeś zgłosić pracę na czarno anonimowo, a on ujawnił Twoje dane pracodawcy, masz możliwość złożenia skargi do odpowiedniego okręgowego inspektora pracy.

Zastanówmy się jeszcze czy coś grozi pracownikowi za pracę na czarno. Po pierwsze, za pracę na czarno głównie karany jest przedsiębiorca, jeśli chodzi o pracownika, to może mu grozić kara np. w momencie gdy jest zarejestrowanym bezrobotnym i podejmuje pracą na czarno by zachować świadczenia. Wedle prawa w sytuacji gdy następuje podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności na bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy grozi mu kara od 500 do 5000 zł.

Konsekwencje pracy na czarno mogą być różne, ale zawsze dotkliwe, dlatego w żadnym wypadku nie jest to dobry sposób na obniżenie kosztów zatrudnienia. Jeśli natomiast chcesz zrobić to w sposób legalny, zapraszamy do kontaktu z naszą firmą. Oferujemy sprawdzone metody tańszego zatrudnienia takie jak np. leasing pracowników z Ukrainy. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszamy do kontaktu z naszą agencją zatrudnienia.

Szukasz sprawdzonych pracowników zza granicy? Skontaktuj się z nami!